Wiązary czy więźba tradycyjna — charakterystyka i porównanie

Konstrukcja dachu jest jednym z kluczowych elementów budynku. Chroni go przed negatywnym oddziaływaniem czynników atmosferycznych, nadmiernym nagrzewaniem się czy stratami ciepła. W większości obiektów do stworzenia konstrukcji nośnej stosuje się więźbę tradycyjną. Coraz częściej jednak inwestorzy decydują się na jej alternatywę, czyli wiązary dachowe. Dowiedz się, czym różnią się od siebie obie opcje i zdecyduj, która z nich będzie dla Ciebie korzystniejsza.

 Tradycyjne więźby dachowe — charakterystyka

Tradycyjne więźby dachowe wykonuje się z drewna. Musi to być materiał konstrukcyjny o odpowiedniej klasie. Najczęściej wybieraną klasą jest C24, a minimum zapewniającym bezpieczeństwo dachu jest klasa C16. W tym zestawieniu litera oznacza drewno iglaste (najczęściej wybierane do więźby), a liczba odporność materiału na zginanie. Surowiec na więźbę musi mieć również odpowiednią wilgotność. Zasadniczo powinna się ona kształtować na poziomie 15-18%. Ważne jest także zabezpieczenie go przed negatywnym oddziaływaniem czynników biologicznych. W tym celu stosuje się impregnaty. Te mogą być nakładane pędzlem, natryskiem lub poprzez kąpiel.

Więźba tradycyjna powstaje najczęściej przez kilka tygodni. W tym czasie na miejscu budowy elementy konstrukcji są docinane i łączone. Cały proces wymaga precyzji oraz odpowiedniego doświadczenia, ponieważ ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa pokrycia budynku. W czasie prac tego rodzaju należy zadbać o zabezpieczenie drewna. Nie powinno mieć ono kontaktu z wilgocią czy wysokimi temperaturami, a tym bardziej ogniem. Takie czynniki mogą doprowadzić do pojawienia się wykwitów pleśni czy np. zarzewia ognia.

 Rodzaje więźby dachowej

 Wyróżnia się następujące rodzaje więźby dachowej:

●        dachowa krokwiowa,

●        dachowa jętkowa,

●        dachowa krokwiowo-jętkowa,

●        płatwiowo-kleszczowa.

 Wybrany rodzaj więźby zależy przede wszystkim od rozpiętości ścian zewnętrznych i kształtu dachu, a także danych znajdujących się w projekcie architektoniczno-budowlanym. Więźba dachowa jest konstruowana na miejscu budowy przez cieślę.

 Tradycyjne więźby dachowe — najważniejsze  zalety i wady

Tradycyjne więźby dachowe stosuje się najczęściej w budynkach, w których poddasze ma funkcję użytkową. Taka konstrukcja daje duże możliwości aranżacyjne i zajmuje niewiele miejsca wewnątrz. Jest również trwała i solidna. Można ją stosować niezależnie od tego, na jaki kształt dachu się zdecydujesz i jaki będzie jego kąt nachylenia. 

Tradycyjna więźba dachowa ma również kilka wad. Przede wszystkim jest nią czas realizacji budowy, który może trwać nawet kilka tygodni. W trakcie powstawania konstrukcji może dojść do licznych błędów wykonawczych, dlatego należy rozważnie dobrać ekipę do jej stworzenia. 

Wielu inwestorów obecnie odstraszają również koszty: ze względu na cenę drewna tradycyjna więźba przestała się opłacać. Materiał użyty do stworzenia konstrukcji nie przechodzi też tak restrykcyjnych kontroli jak wiązary dachowe. W związku z tym należy zadbać o impregnację i poziom wilgotności drewna, co generuje dodatkowy koszt i wymaga zaangażowania ze strony inwestorów.

 Drewniane wiązary dachowe — charakterystyka

 Drewniane wiązary dachowe powstają w fabryce, a nie na budowie. W związku z tym ich montaż na miejscu trwa najczęściej jeden dzień. Konstrukcję tworzą kratownice z belek drewnianych i płytek kolczastych, które je łączą. Wiązary składają się zasadniczo z dwóch pasów: dolnego i górnego, słupków i krzyżulców. 

Poszczególne elementy są łączone płytkami kolczastymi, czyli grupami gwoździ umieszczonymi w jednej płaszczyźnie, które są wprasowane w całą konstrukcję. Wiązary kratowe (tak inaczej nazywa się wiązary dachowe) powstają z mniejszej ilości drewna niż tradycyjna więźba, dzięki czemu są od niej tańsze i lżejsze. Ich uwzględnienie w konstrukcji budynku umożliwia oszczędności, ponieważ nie wymaga stosowania dodatkowych elementów nośnych.

 Wiązary dachowe drewniane trafiają na budowę odpowiednio zabezpieczone przed szkodnikami. Drewno jest suszone komorowo w temperaturze około 70 ℃. W czasie procesu giną owady i ich larwy, dlatego nie stanowią one zagrożenia dla konstrukcji. Gładka struktura, powstająca poprzez struganie, zabezpiecza elementy m.in. przed szybkim rozprzestrzenianiem się ognia czy wnikaniem pasożytów. Gotowe wiązary dachowe nie muszą być impregnowane na miejscu.

 Prefabrykowane wiązary dachowe — zalety i wady

 Prefabrykowane wiązary dachowe przyspieszają budowę. Montuje się je w ciągu 1-2 dni, a ich przygotowanie trwa z reguły około 2 tygodnie. W tym czasie na budowie mogą postępować inne prace. Cały proces odbywa się w fabryce, więc nie trzeba zabezpieczać drewna, ani chronić go przed deszczem. Dach prefabrykowany przynosi także oszczędności finansowe. Jest tańszy od tradycyjnej więźby i umożliwia zastosowanie mniejszej ilości elementów nośnych (m.in. stropów żelbetowych).

 Wiązary drewniane można stosować przy dachach o dużej rozpiętości ścian (nawet powyżej 9 m) i ze skomplikowanymi układami. Często konstrukcja jest objęta wieloletnią gwarancją, co daje inwestorom dodatkowe zabezpieczenie. Budujący mają również pewność, że drzewo jest odpowiednio wyselekcjonowane i zabezpieczone. Prace związane z jego obróbką  odbywają się w fabrycznym procesie, gdzie praktycznie nie ma możliwości popełnienia błędu.

 Wadą konstrukcji jest to, że zabiera stosunkowo dużo miejsca, więc stawia się ją najczęściej tam, gdzie poddasze pełni przede wszystkim funkcję strychu lub jest jedynie częściowo użytkowane. Cena montażu prefabrykowanych elementów jest nieco większa niż tradycyjnych, ponieważ wymaga wynajęcia specjalnego dźwigu i transportu konstrukcji. Cały proces może być również utrudniony w przypadku niewielkich posesji, gdzie trudno jest fizycznie wykonać całą procedurę.

 Wiązary czy więźba tradycyjna — porównanie elementów

 Inwestorzy stający przed wyborem: wiązary czy więźba tradycyjna – powinni wziąć pod uwagę przede wszystkim projekt architektoniczno-budowlany, założenia finansowe i własne oczekiwania wobec konstrukcji. Poniższa tabela obrazuje najważniejsze cechy obu systemów.

Projektowanie wiązarów dachowych i więźby wymaga specjalistycznej wiedzy. Niezależnie od tego, na jaki rodzaj konstrukcji się zdecydujesz, skonsultuj plany ze specjalistami już na etapie planowania budynku. Dzięki temu zaoszczędzisz i zadbasz o bezpieczeństwo całej konstrukcji.